| Arabic |
| has gloss | ara: فريتز هابر هو كيميائي ألماني ولد في 9 ديسمبر 1868 وتوفي 29 جانفي 1934 ببازل. كان والده تاجرا في مواد الطلاء والمواد الكيميائية وتوفت امه ثلاثة أسابيع بعد وفاته. اعتبر الأب أن فريتز هو كان السبب في موت زوجته مما اثر على علاقتهما. |
| lexicalization | ara: فريتز هابر |
| Breton |
| has gloss | bre: Fritz Haber, a zo bet ganet dan 9 a viz Kerzu 1868 e Breslau ha marvet dan 29 a viz Genver 1934 e Basel (Suis). a oa ur c'himiour alaman. |
| lexicalization | bre: Fritz Haber |
| Bulgarian |
| has gloss | bul: Фриц Хабер (на немски Fritz Haber) е немски химик, разработил, заедно с Карл Бош, процеса на Хабер-Бош, метод за промишлено производство на амоняк, ключов за съвременната промишлена химия. През 1918 той получава Нобелова награда за химия. През 1934 е принуден да емигрира, заради еврейския си произход, и умира малко по-късно в Швейцария. |
| lexicalization | bul: Фриц Хабер |
| Catalan |
| has gloss | cat: Fritz Haber( Breslau, Alemanya 1868 - Basilea, Suïssa 1934 ) fou un químic alemany guardonat amb el Premi Nobel de Química l'any 1918. |
| lexicalization | cat: Fritz Haber |
| Czech |
| has gloss | ces: Fritz Haber (9. prosince 1869 Wrocław – 29. ledna 1934 Basilej) byl německý fyzikální chemik. V roce 1918 získal Nobelovu cenu za průmyslovou syntézu amoniaku z dusíku a vodíku. Roku 1933 na protest proti rasovým zákonům opustil nacistické Německo a odjel do Velké Británie. Zdejší klima mu však nesvědčilo, proto se přestěhoval do Švýcarska, kde také po těžké nemoci zemřel. |
| lexicalization | ces: Fritz Haber |
| German |
| has gloss | deu: Fritz Haber (* 9. Dezember 1868 in Breslau; † 29. Januar 1934 in Basel) war ein deutscher Chemiker und Pionier der chemischen Kriegsführung. Haber erhielt den Nobelpreis für Chemie des Jahres 1918 „für die Synthese von Ammoniak aus dessen Elementen“. |
| lexicalization | deu: Fritz Haber |
| Modern Greek (1453-) |
| has gloss | ell: Ο Φριτς Χάμπερ (Fritz Haber, 9 Δεκεμβρίου 1868 – 29 Ιανουαρίου 1934) ήταν Γερμανός χημικός, που τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Χημείας το 1918 για τη μέθοδό του για τη σύνθεση της αμμωνίας, που οδήγησε στην εύκολη παραγωγή τόσο λιπασμάτων, όσο και εκρηκτικών. Θεωρείται επίσης «πατέρας των χημικών όπλων» για σχετικές έρευνες και εφαρμογές του χλωρίου και άλλων δηλητηριωδών αερίων κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. |
| lexicalization | ell: Φριτς Χάμπερ |
| Persian |
| has gloss | fas: فریتس هابر یکی از شیمیدانان آلمانی برندهٔ جایزهٔ نوبل بود. |
| lexicalization | fas: فریتس هابر |
| Finnish |
| has gloss | fin: Fritz Haber (9. joulukuuta 1868 – 29. tammikuuta 1934) oli saksalainen kemisti, joka sai Nobelin kemianpalkinnon vuonna 1918 kehittämästään ammoniakin valmistusmenetelmästä, Haber-Bosch menetelmästä. Ammoniakki on tärkeä lannoitteiden ja räjähteiden valmistusaine. Häntä on nimitetty myös kemiallisten aseiden isäksi, sillä hän oli osallisena kloorin ja muiden taistelukaasujen kehittämisessä ja käyttöönotossa ensimmäisen maailmansodan aikana. Hänen vaimonsa arvellaan tehneen itsemurhan Haberin tämän roolin takia. Haberin kehitelmä oli myös toisen maailmansodan aikaisten keskitysleirien kaasukammioissa ihmisten surmaamiseen käyttämä Zyklon B -hyönteismyrkky. |
| lexicalization | fin: Fritz Haber |
| French |
| has gloss | fra: Fritz Haber ( à Breslau - à Bâle) était un chimiste allemand qui a reçu le prix Nobel de chimie de 1918 pour ses travaux sur la synthèse de lammoniac, importante pour la fabrication dengrais et dexplosifs. Il est également considéré comme le « père de larme chimique » pour ses travaux sur le chlore et dautres gaz toxiques largement utilisés pendant la Première Guerre mondiale, ainsi que pour la mise au point du Zyklon B. Dorigine juive, il fut contraint à lexil en 1933 et mourut sur le chemin de Bâle en Suisse. Il na jamais su comment les nazis utilisèrent le fruit de ses recherches. |
| lexicalization | fra: Fritz Haber |
| Gaelic |
| has gloss | gla: Fritz Haber, (1868-1934) ceimeagair às a Ghearmailt. Fhuair e an Duais Nobel ann an Ceimeagachd anns a bhliadhna 1918 |
| lexicalization | gla: Fritz Haber |
| Galician |
| has gloss | glg: Fritz Haber nacido en Breslau, Wrocław, (Polonia), antes Alemaña, 9 de decembro de 1868 - ? Basilea, Suíza, 29 de xaneiro de 1934) foi un químico alemán galardoado co Premio Nobel de Química do ano 1918. |
| lexicalization | glg: Fritz Haber |
| Serbo-Croatian |
| has gloss | hbs: Fric Haber (9. decembar 1868. - 29. januar 1934.) je bio nemački hemičar. Dobitnik je Nobelove nagrade za hemiju 1918. za sintezu amonijaka, što je bilo značajno za veštačka đubriva i eksplozive. Smatra se "ocem hemijskog rata", jer je razvio hlor i druge bojne otrove tokom Prvog svetskog rata. Iako je pomogao nemačkoj ratnoj mašineriji, zbog jevrejskog porekla je bio prisiljen da 1933. emigrira iz Nemačke. Mnogi njegovi rođaci su stradali u nemačkim koncentracionim logorima. Deo njih i od njegovog izuma ciklona B. |
| lexicalization | hbs: Fritz Haber |
| Hebrew |
| has gloss | heb: פריץ האבר (9 בנובמבר 1868 - 29 בינואר 1934) כימאי יהודי-גרמני, חתן פרס נובל לכימיה לשנת 1918, "על הסינתזה של האמוניה". היה אבי לוחמת הגזים הגרמנית במלחמת העולם הראשונה. |
| lexicalization | heb: פריץ האבר |
| Croatian |
| has gloss | hrv: Fritz Haber (Breslau, 9. prosinca 1868. - Basel, 29. siječnja 1934.), njemački kemičar. |
| lexicalization | hrv: Fritz Haber |
| Hungarian |
| has gloss | hun: Fritz Haber (Wrocław, 1868. december 9. - Bázel, 1934. január 29.) Nobel-díjas kémikus, az alkalmazott kémiában való munkálkodása jelentősen befolyásolta a világ történelmét. A „vegyiháború atyjaként” is szokták emlegetni. |
| lexicalization | hun: Fritz Haber |
| Ido |
| has gloss | ido: Fritz Haber (1868 til 1934) esis Germaniana kemiisto qua recevis Nobel-premio en kemio ye 1918. |
| lexicalization | ido: Fritz Haber |
| Indonesian |
| has gloss | ind: Fritz Haber (1868-1934) dilahirkan di Breslau, (kala itu terletak di Jerman namun sekarang termasuk wilayah Polandia) dan dari 1886 sampai 1891 ia belajar di Universitas Heidelberg dengan Robert Bunsen, di Universitas Berlin dalam kelompok A.W. Hoffmann, dan di Universitas Teknik Charlottenburg (kini Universitas Teknik Berlin) dengan Carl Liebermann. Ia menikahi Clara Immerwahr pada 1901. Sebelum memulai karir akademinya sendiri ia bekerja pada bisnis kimia ayahnya dan di Institut Teknologi di Zürich dengan Georg Lunge. Selama masa itu di Karlsruhe dari 1894 sampai 1911 ia dan Carl Bosch mengembangkan proses Haber, yang merupakan pembentukan katalis amonia dari hidrogen dan nitrogen atmosfer ke bawah keadaan suhu dan tekanan tinggi. Pada 1918, ia menerima Hadiah Nobel Kimia untuk karyanya. Proses Haber-Bosch merupakan tonggak sejarah dalam kimia industri, karena memisahkan produksi produk nitrogen, seperti pupuk, bahan peledak dan makanan kimia, dari deposit alam, khususnya sodium nitrat (Caliche), yang mana Chili merupakan penghasil utama. Ketersediaan mendadak dari pupuk nitrogen yang murah dipuji dengan mencegah malapetaka Malthus, atau krisis penduduk. |
| lexicalization | ind: Fritz haber |
| Italian |
| lexicalization | ita: Fritz Haber |
| Japanese |
| has gloss | jpn: フリッツ・ハーバー（Fritz Haber, 1868年12月9日 – 1934年1月29日）はドイツ（現在のポーランドヴロツワフ）出身の物理化学者、電気化学者。ユダヤ人から改宗したプロテスタントである。第一次世界大戦時に塩素を始めとする各種毒ガス使用の指導的立場にあったことから「化学兵器の父」と呼ばれることもある。 |
| lexicalization | jpn: フリッツ・ハーバー |
| Korean |
| has gloss | kor: 프리츠 하버 (, 1868년 12월 9일 ~ 1934년 1월 29일)는 비료와 폭발물의 주원료인 암모니아의 합성법을 개발하여 1918년 노벨 화학상을 수상한 독일의 화학자이다. 그는 또한 제1차 세계대전 중 클로린(chlorine)을 비롯한 여러 독가스를 개발 및 합성했던 일로 인해 "화학 무기의 아버지"로 불리기도 한다(하버가 화학 무기 개발에 앞장선 것이 그의 부인을 자살하게 만든 이유였다고 알려져 있다). |
| lexicalization | kor: 프리츠 하버 |
| Latin |
| has gloss | lat: Fridericus Haber (vulgo Fritz; Vratislaviae natus die 9 Decembris 1868 – Basiliae mortuus die 29 Ianuarii 1934) fuit chemicus Germanicus. Haber anno 1918 Nobelianum Chemiae Praemium accepit. |
| lexicalization | lat: Fridericus Haber |
| lexicalization | lat: Fritz Haber |
| Malayalam |
| lexicalization | mal: ഫ്രിറ്റ്സ് ഹേബർ |
| Mongolian |
| has gloss | mon: Фриц Хабер (, 1868 оны 12 сарын 9 – 1934 оны 1 сарын 29) нь Германы химич, бордоо, тэсрэх бодис хийхэд чухал үүрэгтэй аммиакын нэгдэл гаргаж авах аргыг нээснээрээ 1918 онд химийн салбар дахь Нобелийн шагнал хүртсэн эрдэмтэн юм. Түүнчлэн ионлог хатуу биетийн торон энергийг хэмжих арга буюу Борн-Хаберын циклийг Макс Борнтой хамтран нээжээ. Дэлхийн нэгдүгээр дайны үед хлор болон бусад хорт хийг гаргаж авах ажлыг хийж байсан тул "Химийн зэвсгийн эцэг" гэгддэг. |
| lexicalization | mon: Фриц Хабер |
| Dutch |
| has gloss | nld: Fritz Haber (Breslau, 9 december 1868 – Bazel, 29 januari 1934) was een chemicus uit Duitsland. Zijn naam is vooral verbonden aan het Haber-Boschproces, dat gasvormig stikstof bindt aan waterstof tot ammoniak. Dit proces is de basis van de kunstmestproductie en heeft grote invloed gehad op de productiviteit van landbouwgrond over de gehele wereld. |
| lexicalization | nld: Fritz Haber |
| Norwegian Nynorsk |
| has gloss | nno: Fritz Haber var ein tysk kjemikar. Haber fekk Nobelprisen i kjemi i 1918 for arbeidet sitt med utviklinga av syntetisk ammoniakk, eit produkt viktig for kunstgjødsel og eksplosiv. Saman med Carl Bosch utvikla Haber Haber-Bosch prosessen for framstilling av ammoniakk. |
| lexicalization | nno: Fritz Haber |
| Norwegian |
| has gloss | nor: Fritz Haber (født 9. desember 1868, død 29. januar 1934) var en tysk kjemiker. |
| lexicalization | nor: Fritz Haber |
| Occitan (post 1500) |
| has gloss | oci: Fritz Haber (n. en 1868, m.1934) foguèt un quimista alemand. Recebèt lo Prèmi Nobel de Quimia en 1918. |
| lexicalization | oci: Fritz Haber |
| Western Panjabi |
| lexicalization | pnb: فرتز ہابر |
| Polish |
| has gloss | pol: Fritz Haber (ur. 9 grudnia 1868 we Wrocławiu, zm. 29 stycznia 1934 w Bazylei) - chemik niemiecki pochodzenia żydowskiego, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii w 1918 r. |
| lexicalization | pol: Fritz Haber |
| Portuguese |
| has gloss | por: Fritz Haber (Breslau, 9 de dezembro de 1868 — Basel, 29 de janeiro de 1934) foi um químico alemão. |
| lexicalization | por: Fritz Haber |
| Quechua |
| has gloss | que: Fritz Haber (* paqarisqa Breslau llaqtapi, Alimanyapi - † wañusqa Basel, llaqtapi Suwisapi); huk Chaqllisinchi yachaqmanta hampi yachaymantapas yachaqsi karqan. |
| lexicalization | que: Fritz Haber |
| Moldavian |
| has gloss | ron: Fritz Haber (n. 9 decembrie 1868; d. 29 ianuarie 1934) a fost un chimist german, laureat al Premiului Nobel pentru chimie (1918). |
| lexicalization | ron: Fritz haber |
| Russian |
| has gloss | rus: Фриц Габер (, 9 декабря 1868, Бреслау — 29 января 1934, Базель) — немецкий химик, лауреат Нобелевской премии по химии (1918). |
| lexicalization | rus: Габер Фриц |
| lexicalization | rus: Габер, Фриц |
| Slovak |
| has gloss | slk: Fritz Haber (* 9. december 1868, Vroclav, vtedy Prusko – † 29. január 1934, Bazilej, Švajčiarsko) bol nemecký chemik. V roku 1918 získal Nobelovu cenu za chémiu za syntetizovanie amoniaku, ktorý je dnes dôležitou surovinou na výrobu umelých hnojív a výbušnín. |
| lexicalization | slk: Fritz Haber |
| Slovenian |
| has gloss | slv: Fritz Haber, nemški kemik, * 9. decembra 1868, Nemčija, † 29. januarja 1934, Nemčija. |
| lexicalization | slv: Fritz Haber |
| Castilian |
| has gloss | spa: Fritz Haber (* Breslau, Wrocław, Polonia, antes Alemania, 9 de diciembre de 1868 - † Basilea, Suiza, 29 de enero de 1934) fue un químico alemán galardonado con el Premio Nobel de Química del año 1918. |
| lexicalization | spa: Fritz Haber |
| Albanian |
| has gloss | sqi: Fritz Haber 9 dhjetor 1868 në Breslau dhe vdiq më 29 janar 1934 në Basel. Ishte kimist gjerman. Më vitin 1918 iu nda çmimi Nobel në kimi lidhur me sintezën e amoniakut. |
| lexicalization | sqi: Fritz Haber |
| Serbian |
| has gloss | srp: Фриц Хабер (9. децембар 1868. - 29. јануар 1934.) је био немачки хемичар. Добитник је Нобелове награде за хемију 1918. за синтезу амонијака, што је било значајно за вештачка ђубрива и експлозиве. Сматра се "оцем хемијског рата", јер је развио хлор и друге бојне отрове током Првог светског рата. Иако је помогао немачкој ратној машинерији, због јеврејског порекла је био присиљен да 1933. емигрира из Немачке. Многи његови рођаци су страдали у немачким концентрационим логорима. Део њих и од његовог изума циклона Б. |
| lexicalization | srp: Фриц Хабер |
| Swahili (macrolanguage) |
| has gloss | swa: Fritz Haber (9 Desemba, 1868 – 29 Januari, 1934) alikuwa mwanakemia kutoka nchi ya Ujerumani. Pamoja na utafiti mwingine alichunguza maswali ya kemia ya umeme. Mwaka wa 1918 alikuwa mshindi wa Tuzo ya Nobel ya Kemia. |
| lexicalization | swa: Fritz Haber |
| Swedish |
| has gloss | swe: Fritz Haber, född i Breslau (numera Wroclaw) 9 december 1868, död i Basel 29 januari 1934, var en tysk kemist. Haber mottog Nobelpriset i kemi 1918 för framställning av ammoniak genom syntes i industriell skala – Haber-Boschmetoden. Detta var en upptäckt som möjliggjorde industriell framställning av konstgödsel, och som därmed möjliggjorde ökad jordbruksproduktion i ett skede av Europas historia där befolkningen var i snabb ökning. |
| lexicalization | swe: Fritz Haber |
| Telugu |
| has gloss | tel: ఫ్రిట్జ్ హేబర్ (Fritz Haber) (జ: 9 డిసెంబర్ 1868 – 29 జనవరి 1934) జర్మన్ రసాయన శాస్త్రవేత్త. ఇతడు 1918 సంవత్సరంలో రసాయన శాస్త్రంలో నోబెల్ బహుమతి పొందాడు. ఇతని ముఖ్యమైన ఆవిష్కరణలు అమ్మోనియా ఎరువులు మరియు మందుగుండు సామగ్రి తయారీలో అత్యవసరమైన హేబర్ ప్రక్రియ (Haber process). |
| lexicalization | tel: ఫ్రిట్జ్ హేబర్ |
| Turkish |
| has gloss | tur: Fritz Haber (d. 9 Aralık 1868, Breslau, Almanya - ö. 29 Ocak 1934, Basel, İsviçre) Alman kimyager. 1918 yılında Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır. I. Dünya Savaşı süresince klor ve diğer zehirli gazları geliştirme ve dağıtımı konusundaki çalışmaları nedeniyle "kimyasal savaşın babası" olarak da tanımlanır. |
| lexicalization | tur: Fritz Haber |
| Vietnamese |
| has gloss | vie: Fritz Haber (9 tháng 12, 1868 – 29 tháng 1, 1934) là một nhà hóa học Đức, người được nhận giải Nobel hóa học vào năm 1918 cho những cống hiến của ông trong việc phát triển phương thức tổng hợp amonia, đóng vai trò quan trọng cho tổng hợp phân bón và chất nổ. Haber, cùng với Max Born đã đưa ra chu trình Born–Haber như là một phương pháp ước tính năng lượng tinh thể của kim loại rắn. Ông cũng được miêu tả như là "cha đẻ của vũ khí hóa học" vì vai trò của ông trong việc phát triển và ứng dụng chlorine và các loại khí độc khác trong Thế chiến I. |
| lexicalization | vie: Fritz Haber |
| Chinese |
| has gloss | zho: 弗里茨·哈伯（，），德国化学家，出生在德国西里西亚布雷斯劳（现为波兰的弗罗茨瓦夫）的一个犹太人家庭。从小就对化学工业有極浓厚的兴趣。 |
| lexicalization | zho: 弗里茨·哈伯 |
